Rusza kampania „ZMIERZ SIĘ” zainicjowana przez Koalicję „Zmierz się z osteoporozą”. Jest to inicjatywa łącząca przedstawicieli różnych środowisk w celu zwrócenia uwagi opinii publicznej na konieczność edukacji polskiego społeczeństwa w zakresie osteoporozy i jej konsekwencji.
ZMIERZ SIĘ – BADANIE MOŻE URATOWAĆ PRZED OSTEOPOROZĄ
Osteoporoza dotyka 2,1 mln Polaków po 50. roku życia, z czego 1,7 mln to kobiety. Z szacunkowych danych wynika, że u niemal 1 na 3 kobiety i 1 na 5 mężczyzn po 70. roku życia wystąpi złamanie osteoporotyczne. Rok po złamaniu szyjki kości udowej, 82 proc. pacjentów utraci samodzielność, zaś 20 proc. umrze.
By zmienić te statystyki potrzebna jest edukacja społeczeństwa. Właśnie w tym celu powstała Koalicja „Zmierz się z osteoporozą” – by prowadzić działania edukacyjne i promować zachowania zmierzające do poprawy sytuacji zdrowotnej osób, u których występuje ryzyko osteoporozy.
Za mało kości w kości
Osteoporoza to postępujący ubytek masy kostnej, który prowadzi do nadmiernej kruchości kości. Ponieważ początkowo choroba przebiega całkiem bezboleśnie, bywa nazywana „cichym złodziejem kości”. Brak wyraźnych objawów utrudnia jej wczesne diagnozowanie.
Główne czynniki ryzyka osteoporozy to wiek i płeć, palenie papierosów, ale duży wpływ na wystąpienie choroby mają także nadużywanie alkoholu, siedzący tryb życia, niedobór wapnia i witaminy D.
Choć szacowana liczba osób chorych na osteoporozę w Polsce w 2022 roku, oparta na wskaźnikach epidemiologicznych, wynosi 2,1 mln, to leczonych z jej powodu jest jedynie niecałe 5 procent – mówi prof. Brygida Kwiatkowska, Konsultant Krajowy w dziedzinie reumatologii. – Trudno w to uwierzyć, ale są województwa, w których między 60 a 80 procent chorych z osteoporozą, nie ma postawionego rozpoznania. Dlatego tak ważne są wszelkie działania edukujące społeczeństwo, dzięki którym będzie można dotrzeć zarówno do osób narażonych na ryzyko złamań osteoporotycznych, jak i pacjentów, u których takie złamania już wystąpiły, ale nie są oni objęci leczeniem.
Wystarczy pomiar wzrostu
W Polsce każdego roku dochodzi do ok. 120 tys. złamań kości spowodowanych osteoporozą. Wg ekspertów jest to jeden z pierwszych sygnałów świadczących o rozwijającej się chorobie. Takie złamanie nazywa się niskoenergetycznym – w wyniku upadku z wysokości własnego ciała, ale bywa także, że następuje w następstwie kichnięcia, kaszlu czy podparcia się na nadgarstku.
Do najczęstszych złamań osteoporotycznych należą złamania kręgów, złamanie bliższego końca kości udowej, kości promieniowej czy kości ramiennej. Szacuje się, że złamania kręgów występują u co czwartej kobiety po 50. roku życia i u co drugiej w wieku ponad 85 lat. Każde złamanie osteoporotyczne zwiększa ryzyko kolejnego od dwóch do dziesięciu razy – wskazuje prof. Jarosław Czubak, Konsultant Krajowy w dziedzinie ortopedii i traumatologii narządu ruchu.
Według ekspertów kluczowe w skutecznej walce z osteoporozą, jest niedopuszczanie do złamań osteoporotycznych, które zwiększają ryzyko zgonu i skracają życie pacjentów.
Okazuje się, że wystarczy zwykły pomiar wzrostu, który jest najprostszym, wstępnym „badaniem przesiewowym – dodaje prof. Kwiatkowska. – Ubytek o 4 cm i więcej może świadczyć o powolnych, kompresyjnych złamaniach trzonów kręgowych. Problem w tym, że niewielu lekarzy pyta o wzrost i niewielu pacjentów go mierzy, więc nawet zapytani podają taki, który mieli zmierzony wiele lat temu.
Podnoszenie świadomości
Kampania „ZMIERZ SIĘ” jest odpowiedzią środowiska na niewystarczający poziom wiedzy społeczeństwa i pilną potrzebę działań zmierzających do poprawy profilaktyki, wczesnego wykrywania i skutecznego leczenia osteoporozy.
Pomysł zawiązania Koalicji jest efektem dyskusji prowadzonej przez organizacje zaangażowane w edukację, profilaktykę i leczenie osteoporozy w Polsce, w tym przez przedstawicieli środowiska lekarskiego, pacjenckiego, menedżerów ochrony zdrowia, reprezentantów administracji publicznej oraz przedstawicieli przemysłu farmaceutycznego i spożywczego – wymienia prof. Jarosław Pinkas, Konsultant Krajowy w dziedzinie zdrowia publicznego.
Ewa Marcinowska-Suchowierska, Przewodnicząca Zespołu Ekspertów ds. Osteoporozy przy NIGIR:
Najlepszym sposobem na osteoporozę jest zmniejszenie ryzyka jej rozwoju poprzez prawidłowe żywienie, regularną aktywność fizyczną, odstawienie wszelkich używek. Udokumentowano, że dobrze zbilansowana dieta, a zwłaszcza odpowiednia podaż wapnia (Ca) i witaminy D, jest niezbędna do uzyskania i utrzymania optymalnej masy kostnej u osób młodych, a u starszych spowalnia ubytek kości, przez co przyczynia się do zmniejszenia ryzyka złamania.
W populacji Polski istnieją powszechne niedobory Ca i wit. D. Oceniono, że dobowa ilość Ca dostarczana z pożywieniem nie przekracza nawet w 50 proc. ilości zalecanej, a niedobór wit. D występuje u 80-90 proc. naszej populacji.