Kwestia stosowania kamer monitorujących w pracy to obecnie temat wielu debat. Pytanie jest takie – czy jest to sposób na zwiększenie bezpieczeństwa, czy też narzędzie do nadzorowania pracowników? Specjaliści z branży próbują znaleźć odpowiedź na podobne pytania, choć prawda, jak to zwykle bywa, zapewne leży pośrodku.
Ostatni lata to stały i widoczny wzrost stosowania systemów monitoringu w miejscach pracy na całym świecie, w tym także w Polsce. Chodzi o to, że technologia monitoringu staje się coraz bardziej zaawansowana i dostępna cenowo, co sprzyja jej rozpowszechnianiu.
Czarno na białym
Istnieją różne powody, dla których firmy decydują się na wdrożenie takich systemów. Chodzi o:
• Zwiększenie efektywności: monitoring pomaga identyfikować problemy, optymalizować procesy i zwiększać wydajność pracowników poprzez lepsze zarządzanie zasobami.
• Zmniejszenie ryzyka: kamery mogą działać prewencyjnie, odstraszając potencjalnych przestępców, takich jak złodzieje czy wandale, a także pomagając zredukować ryzyko oszustw czy nadużyć wewnętrznych.
• Zapewnienie zgodności z przepisami: w niektórych sektorach, takich jak produkcja, logistyka czy gastronomia, monitoring może być wymagany przez przepisy prawne w celu zapewnienia zgodności z normami sanitarnymi, jakościowymi czy bezpieczeństwa.
• Pomoc w rozwiązywaniu sporów: nagrania z kamer mogą służyć jako obiektywny dowód w sytuacjach konfliktowych, takich jak spory między pracownikami, reklamacje klientów czy sprawy sądowe.
Zastosowania praktyczne
Ważnym powodem, dla którego firmy instalują monitoring wizyjny, jest bezpieczeństwo pracowników – mówi Piotr Kanabus, Dyrektor Działu Handlowego Monitoring i Technika w firmie Seris Konsalnet. – Monitoring pomaga zwiększyć ich bezpieczeństwo poprzez obserwację potencjalnych zagrożeń, reagowanie na incydenty i monitorowanie przestrzegania przepisów BHP. W przypadku sytuacji awaryjnych nagrania mogą być pomocne służbom ratunkowych oraz w ocenie zgodności z procedurami ewakuacji.
Różne badania międzynarodowe pokazują, jak monitoring wpływa na wydajność i zachowanie pracowników, oraz jakie korzyści płyną z zastosowania takich systemów. Znana analiza przeprowadzona przez Welsha i Farringtona wykazała, że monitoring może redukować zachowania przestępcze o 51 proc. w miejscach o ograniczonej dostępności.
Badanie opublikowane w National Library of Medicine ujawniło zaś, że stosowanie monitoringu wpływa na wzrost bezpieczeństwa pracowników oraz służby zdrowia w szpitalach. Natomiast raport opublikowany przez European Agency for Safety and Health at Work (EU-OSHA, 2013) wskazuje, że monitoring przyczynia się też do redukcji wypadków.
Legalność monitoringu
Warto przypomnieć, że podstawowe regulacje prawne dotyczące monitoringu w miejscu pracy znajdują się w Kodeksie pracy, szczególnie w art. 222 § 1.
Decyzję o wprowadzeniu monitoringu podejmuje pracodawca, ale zasady jego prowadzenia powinny być określone w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub w obwieszczeniu. Ważne jest, aby zakres monitoringu był ograniczony tylko do celów, dla których został wprowadzony, a czas przechowywania nagrań nie był dłuższy niż niezbędny. Co ważne, nie można nagrywać dźwięku, tylko obraz.
Kwestia informowania pracowników
Pracodawca ma obowiązek informować pracowników o monitoringu w sposób jasny i skuteczny, najpóźniej dwa tygodnie przed jego uruchomieniem. Informacja ta może być przekazana za pomocą e-maila, poprzez zamieszczenie informacji w intranecie, czy na tablicy informacyjnej. Nowo zatrudnieni pracownicy powinni otrzymać taką informację na piśmie przed rozpoczęciem pracy – mówi litera prawa.
Dodajmy, że pomieszczenia oraz teren objęty systemem kamer powinny być oznaczone przez pracodawcę w sposób widoczny i czytelny jeszcze przed uruchomieniem monitoringu, a informacje przekazane pracownikom powinny zawierać następujące elementy:
• Identyfikację administratora danych, czyli osoby odpowiedzialnej za przetwarzanie danych w ramach monitoringu.
• Cel monitoringu, np. ochrona mienia, zapewnienie bezpieczeństwa, poprawa wydajności.
• Zakres monitoringu, czyli obszary objęte kamerami oraz ewentualne ograniczenia w dostępie do nagrań.
• Okres przechowywania danych, czyli informacje o czasie, przez jaki nagrania będą przechowywane zgodnie z RODO lub kodeksem pracy.
• Informacje o prawach pracowników w zakresie ochrony danych osobowych.
Oswojenie z urządzeniem
Oczywiście przestrzeganie tych zasad jest kluczowe dla legalności monitoringu w miejscu pracy oraz dla zapewnienia poszanowania praw i prywatności pracowników. Monitoring powinien obejmować tylko te obszary, które są niezbędne do osiągnięcia celu monitoringu.
Nie można stosować kamer w miejscach, gdzie pracownicy oczekują prywatności, takich jak łazienki, szatnie, toalety, stołówki. Zasada jest taka, że monitoring powinien być stosowany zawsze zgodnie z prawem, etyką i poszanowaniem godności ludzkiej.
Zwolenników i przeciwników monitoringu znajdziemy wielu. Ale to pracodawca na ogół decyduje czy go instalować czy nie. A dla niego jest to rozwiązanie korzystne więc pracownik, chcąc nie chcąc, powinien się z tym urządzeniem oswoić.