Czy atrakcyjność inwestycyjna rynku nieruchomości w Polsce wraca do przedpandemicznego rytmu? Jak będzie ewoluował szał inwestycyjny na rynku magazynowym, który wywołała pandemia i rozwój e-commerce? I w końcu; czy na rynku hotelowym możemy oczekiwać przetasowań konsolidacyjnych – na te i inne pytania starali się odpowiedzieć uczestnicy sesji inauguracyjnej Property Forum 2021 pt.: „Covidowy bilans strat i zysków. Obraz polskiego rynku nieruchomości komercyjnych”.
Mamy bardzo mocne odbicie w gospodarce, co przekłada się na nieruchomości. Jedynie rynek inwestycyjny w nieruchomościach za pierwsze półrocze nadal pokazuje lekko niższy wynik w porównaniu z rokiem ubiegłym. Jednak aktywność pozwala zakładać, że końcówka roku będzie bardzo mocna – przewiduje Tomasz Buras, dyrektor zarządzający Savills.
Poszukiwanie trwałych aktywów
Rynek inwestycyjny w sektorze magazynowym nie jest jeszcze tak głęboki jak był w przypadku centrów handlowych czy biur, ale wciąż rośnie i to szybko.
Dzisiaj sytuacja na rynku finansowym jest taka, że mamy bardzo wysoką inflację i dużo pieniądza w obiegu. Dlatego inwestorzy usilnie poszukują trwałych aktywów do zainwestowania, najczęściej w nieruchomości – dodał.
Eksperci mówią, że od 20 lat wszyscy czekają na podwyżkę czynszów w magazynach, a coraz większa rzesza konsultantów sugeruje, że jeśli budynek jest we właściwej lokalizacji, na przykład na obrzeżach Warszawy, Wrocławia czy innych kluczowych rynków, to w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy można spodziewać się podwyżki czynszu.
To uzasadniona prognoza, zwłaszcza jeśli się weźmie pod uwagę ceny budowy, które rosną – przyznał Hadley Dean, założyciel MDC².
A Przemysław Krych, założyciel Cornerstone Investment Management oraz Griffin Real Estate. E-commerce ocenił, że rynek został napędzony przez pandemię, która zmieniła zachowania konsumenckie. Jego zdaniem firmy e-commerce’owe są jednym z głównych beneficjentów pandemii co z kolei napędziło rynek magazynowy.
Wiele firm nie daje rady
Duże magazyny e-commerce będą codziennością rynku magazynowego. Jednak w tej chwili jest to ciężki rynek, jeśli chodzi o wykonawstwo. Wiele firm nie daje rady. Pojawiło się sporo nowych, słabszych podmiotów, dlatego trzeba uważać, żeby na przykład wykonawca nie wziął kontraktu trzy razy większego od siebie – powiedział Robert Dobrzycki, CEO, Panattoni Europe. – Duże magazyny e-commerce będą codziennością rynku magazynowego. Ich prekursorem jest Amazon i wygląda na to, że firma będzie kontynuowała tę strategię – dodał.
Tomasz Trzósło, prezes EPP podkreśli zaś, że problem polega na tym, że według rządowych nakazów pomoc jest udzielana wszystkim, niezależnie od ogólnej sytuacji podmiotu, jego wielkości czy obrotów w internecie. To powoduje, że duzi gracze dostają pomoc, która byłaby mniejsza w innym rozdaniu, a mali najemcy, którzy potrzebują większego wsparcia w rezultacie dostają mniejsze – podkreślił Trzósło.
Kondycja handlu
Na kondycję handlu stacjonarnego zwróciła uwagę Renata Kinde-Czyż, prezes Metro Properties. Jest on zapóźniony w stosunku do handlu onlinem a porównanie poziomów obsługi sklepów fizycznych z internetowymi czasem wypada rozpaczliwie.
Powinniśmy organizować również dostawy na poziomie centrum handlowego oraz wykorzystać technologie, którymi w tej chwili się posługuje handel online, bo my nie mamy ich zbyt wiele w naszym portfelu. Musimy mieć kontakt z klientami, śledzić ich profile zakupowe. Jeśli będziemy odpowiadali na potrzeby lokalnych społeczności, to wrócą inwestorzy, bo handel rozkwitnie – mówiła.
Wraca apetyt inwestorów na nieruchomości
Wraca apetyt inwestorów na kupowanie nieruchomości. Widzimy zainteresowanie poszukiwaniem bezpiecznych opcji. Transakcje się odbywają, kapitału nie brakuje. Dotyczą najwyższej jakości produktów, w najlepszych lokalizacjach, na dobrych rynkach – opisywała z kolei Katarzyna Zawodna-Bijoch, CEO spółki biurowej w regionie Europy Środkowo-Wschodniej Skanska. – Apetyt inwestorów jest dzisiaj bardziej spolaryzowany, z jednej strony są core’owi gracze inwestujący bezpiecznie, a z drugiej szukający dużego dyskonta ze względu na większe ryzyko. Grono pomiędzy tymi dwoma biegunami jest znacznie mniejsze – oceniła.
Zdaniem branży niepewność, której doświadczyliśmy na początku pandemii, przełożyła się na długofalowe zobowiązania najemców, które są niezbędne przy umowach na czas określony. Mniej ochoczo podchodzili oni do podpisywania umów na długie okresy. Sylwia Piechnik z EPP podczas sesji „Pandemia punktem zwrotnym dla sektora biurowego” stwierdziła, że W tym kontekście choć to nie jest jeszcze rewolucja pewne kierunki i trendy, które wcześniej były znane, wyewoluowały i stały się wiodące przy negocjacjach umów.