To zdanie kilkukrotnie podkreślali eksperci podczas konferencji „Only One Earth” zorganizowanej przez UNEP/GRID Warszawa z okazji Światowego Dnia Środowiska i 50-lecia Konferencji Sztokholmskiej. Troska o planetę jest bowiem troską o bezpieczeństwo i stabilność społeczeństw, ale też o globalną gospodarkę.
Podczas spotkania w Łazienkach Królewskich przedstawiciele instytucji, biznesu oraz działacze społeczni i aktywiści rozmawiali na temat wyzwań stojących przed planetą oraz działań, jakie można wspólnie podjąć na rzecz pokoju.
Środowisko ofiarą wojny
Sebastian Barkowski z Ministerstwa Klimatu i Środowiska podkreślał, że atak Rosji na Ukrainę sprawił, że zaczęliśmy myśleć o środowisku przez pryzmat działań wojennych. Przez pierwsze dwa miesiące wojny odnotowano więcej niż 1200 wydarzeń, które niszczyły środowisko naturalne, a ponad jedna trzecia ukraińskich obszarów chronionych doświadczyła szkód.
Jesteśmy w dekadzie, która zaważy o przyszłości ludzkości. Pragnąc żyć coraz lepiej, wygodniej, nowocześniej, eksploatujemy planetę ponad miarę, doprowadzając – w ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat – do ogromnej degradacji ekosystemów, kryzysu klimatycznego, zagrożenia przetrwaniem milionów gatunków roślin i zwierząt. Wojna w Ukrainie dobitnie uświadamia jak zgubne jest uzależnienie od paliw kopalnych. Troska o planetę jest zatem troską o bezpieczeństwo i stabilność naszych społeczeństw, ale też o gospodarkę. Mamy wiedzę i technologię, brakuje nam tylko determinacji. Pierwszym krokiem jest jednak poszanowanie tego, co mamy, co już wytworzyliśmy. Nie marnujmy produktów, energii, żywności, pracy człowieka – mówiła Maria Andrzejewska, Dyrektor Generalna Centrum UNEP/GRID-Warszawa.
Eksperci podkreślali też, że niezbędne są działania wychodzące poza długość kadencji politycznej i uczynienie z kwestii środowiskowych jednego z najważniejszych priorytetów dla nas wszystkich – od zwykłych obywateli po przywódców państw w szczególności. A z tym jest spory problem.
Prof. Grzegorz Kołodko tłumaczył zaś, że konieczne jest wprowadzenie konkretnych zmian w sferze polityki, polityki fiskalnej i edukacji. Podkreślał też w szczególności, że nie ma możliwości pokojowego i demokratycznego sfinansowania skutecznego przeciwdziałania ocieplaniu klimatu, bez zmniejszenia wydatków militarnych.
Quo vadis planeto?
„Trzeba zacząć działać” – tak mówiono już pół wieku temu w Sztokholmie. Organizacja Narodów Zjednoczonych od lat zabiega o przestrzeganie praw człowieka oraz ochronę środowiska i klimatu. Jak w dzisiejszym świecie pełnym konfliktów, załamującej się gospodarki, trwającej wojny, poradzić sobie z wyzwaniami najbliższych lat?
Podążamy w kierunku katastrofy klimatycznej i środowiskowej, a wojna w Ukrainie dodatkowo uświadamia nam jak kruche są podstawy naszego życia i jak realna jest możliwość niewyobrażalnych tragedii. Dziś wiemy już, że musimy działać skuteczniej, intensywniej, a przede wszystkim wspólnie, bo obecna dekada zaważy o naszej przyszłości. Wiemy, że z powodu zniszczeń przyrody czeka nas zapaść gospodarcza – ostrzegała Patrycja Adamska, Dyrektor Programowa Centrum UNEP/GRID-Warszawa.
W tym panelu wzięli udział: Rafał Kostrzyński, UNHCR; Michał Kurtyka, minister klimatu i środowiska w latach 2019-2021; Gunnar Haglund, radca Ambasady Szwecji w Warszawie oraz Marina Dubakina – prezeska i dyrektorka generalna ds. zrównoważonego rozwoju IKEA Retail w Polsce.
Klimat, bioróżnorodność, pokój
Jak w obliczu kryzysu humanitarnego podejmować działania na rzecz ratowania planety? – zadawano pytanie. Wiele organizacji angażuje się już w tej sprawie, jednak sytuacja wymaga nadzwyczajnej aktywności. Czy jako społeczeństwo, biznes, politycy jesteśmy w stanie pokonać coraz poważniejsze zagrożenia dotyczące podstaw życia na planecie?
Eksperci podkreślali, że dziś już wiemy, że nie – nie, jeśli nie połączymy sił. We wspólną walkę o pokój muszą włączyć się wszyscy. Bo to nie pieniądz powinien rządzić światem, a zdrowy rozsadek. Rozwój gospodarczy musi zaś iść w synergii z dbaniem o dobro planety i środowiska.
Zrobiliśmy już wiele dla środowiska, ale trzeba zrobić jeszcze więcej i inaczej. Wnioski nie są optymistyczne: niewiele brakuje, by było za późno. Nasze życie i jego jakość zależy bezpośrednio od tego, w jakim stanie jest nasza planeta. Dlatego najważniejsza w tym momencie dla nas ludzi jest troska o ekosystemy, odejście od paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii, troska o zachowanie bioróżnorodności, szanowanie tego, co już zostało wytworzone i nie marnowanie zasobów, bo konsumpcjonizm jest prostą drogą do zagłady – brzmiało przesłanie.
Dodajmy, że tę debatę poprowadził Prof. Bolesław Rok – Climate Leadership, a wzięli w niej udział: Grzegorz Adamski – kierownik ds. zrównoważonego rozwoju, Kompania Piwowarska, Paulina Górska – ekoedukatorka i ekoaktywistka, Liderka Zrównoważonego Rozwoju wg. Forbes Woman; dr Zbigniew Karaczun – prof. SGGW, członek Koalicji Klimatycznej oraz Climate Leadership Council; Tomasz Kurpiewski, Sustainability Senior Manager, McDonald’s Polska Sp. z o. o. oraz Artur Nowak-Gocławski – prezes Grupy ANG; prezes Fundacji Nienieodpowiedzialni.