ChatGPT obsługuje obecnie średnio ponad 200 milionów zapytań dziennie. Zużywa do tego tyle energii, ile 17 000 amerykańskich gospodarstw domowych w ciągu jednej doby. W obliczu rosnącego zapotrzebowania na energię i zwiększającej się emisji CO2, przedsiębiorstwa zaczynają szukać sposobów na ograniczenie negatywnego wpływu rozwijanych technologii na środowisko. Popularność zyskuje tzw. green coding i edukowanie użytkowników co do nawyków korzystania z rozwiązań IT.
Międzynarodowa Agencja Energetyczna przewiduje, że za dwa lata zapotrzebowanie centrów danych, branży kryptowalut i sztucznej inteligencji na energię może wynieść nawet 1000 terawatogodzin (TWh). To tyle, ile zużywa w ciągu roku Japonia.
Firmy szukają zarobku
Przeciwwagę dla tych danych stanowić mają inicjatywy firm technologicznych, które chcą uczynić proces tworzenia oprogramowania bardziej przyjaznym środowisku. Przykładem jest np. program W/Sustainability.
Jednym z elementów programu jest nacisk na ekologiczne programowanie, czyli green coding, który ma na celu optymalizację zasobów wykorzystywanych w rozwijaniu narzędzi IT. „Zielony” kod działa wydajniej, dzięki czemu wykorzystuje mniej mocy procesora czy pamięci, a to przekłada się na mniejsze zużycie energii. Przemyślane programowanie pozwala też uniknąć produkowania niepotrzebnego kodu, ograniczyć liczbę wykonywanych operacji i usprawnić proces przetwarzania danych.
Zużycie energii
Optymalizacja kodu przy jego tworzeniu to jedno, ale należy też pamiętać, że zużycie energii zależy w dużej mierze od sposobu w jaki użytkownicy korzystają z technologii.
Przykładowo, oglądając film w serwisie streamingowym decydujemy w jakiej rozdzielczości chcemy wyświetlać multimedia. Gdy wybieramy lepszy obraz transmisji (wyższą rozdzielczość) serwery muszą przetworzyć więcej danych, co oznacza większe zużycie energii. Lepsza jakość wymaga więcej energii także od urządzeń, na których wyświetlamy film.
Różne nawyki użytkowników mają wpływ na efektywność energetyczną oprogramowania. Zależy od nich liczba operacji i obliczeń jakie wykonuje maszyna, a to wpływa na ogólne zużycie energii. Innymi słowy, ustawienia zastosowane w oprogramowaniu mogą mieć znaczący wpływ na energochłonność urządzenia, na którym działa dany software – tłumaczy Leszek Tasiemski, ekspert ds. cyberbezpieczeństwa i VP w firmie WithSecure.
Korzystanie z narzędzi IT
Świadomość przełożenia sposobu korzystania z oprogramowania na zużycie energii była tematem badania przeprowadzonego przez zespół Tasiemskiego pod koniec 2023 roku. Wzięli w nim udział klienci firmy korzystający z jej narzędzia dla branży cyberbezpieczeństwa. Oprogramowanie to pozwala samodzielnie dostosowywać parametry wyświetlane w profilu użytkownika do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa.
Badacze sprawdzali, na ile informowanie o współczynniku zużycia energii konkretnych elementów oprogramowania wpływa na decyzję o ich wyświetlaniu. Wyniki wskazały, że klientom bliskie jest zagadnienie bardziej zrównoważonego korzystania z narzędzi IT i chcą być informowani o wpływie wybieranych konfiguracji na energochłonność używanych programów.
Użytkownicy powinni być świadomi tego, że najmniejsza zmiana ustawień w oprogramowaniu wpływa na ilość zużywanej przez urządzenia energii. Dlatego projektując narzędzia informatyczne warto wprowadzić funkcje monitorowania wpływu zmian poszczególnych parametrów na środowisko IT. Ważne jest przy tym, by wyposażać użytkownika w pełną wiedzę na temat tego czym może skutkować rezygnacja z aktywowania konkretnych funkcji – wskazuje Tasiemski.
Leszek Tasiemski
Zielone kompetencje
Inicjatyw związanych z green coding może być niedługo coraz więcej w miarę, jak przybywa przedsiębiorstw odpowiedzialnych klimatycznie.
Duży wpływ na to ma obowiązująca od 2024 roku unijna dyrektywa CSRD, zgodnie z którą firmy zobowiązane będą do szczegółowego raportowania swoich działań w zakresie zrównoważonego rozwoju, strategii redukcji emisji CO2 i adaptacji do zmian klimatycznych.
Dodajmy, że w 2025 roku raport będą musiały złożyć duże przedsiębiorstwa zatrudniające ponad 500 pracowników, a od 2026 roku obowiązek ten będą miały mniejsze jednostki, zatrudniające powyżej 250 osób.