Kongres Branży Paliwowej był zorganizowany przez Polską Organizację Przemysłu i Handlu Naftowego. Podczas wydarzenia zaprezentowano raport roczny „Przemysł i handel naftowy 2022”, a eksperci Ośrodka Studiów Wschodnich przedstawili sytuację na światowym rynku ropy i paliw oraz dokonali przeglądu rynków naftowych w naszym regionie. Kulminacyjnym punktem Kongresu była debata o bezpieczeństwie energetycznym Polski w dobie wojny na Ukrainie oraz transformacji energetycznej.
Po rozpoczęciu Kongresu przez Dyrektora Generalnego POPiHN Leszka Wiwałę głos zabrał Wasyl Zwarycz, Ambasador Ukrainy, który podziękował Polsce za wsparcie w tym trudnym dla narodu ukraińskiego czasie. Kolejnym mówcą był Bartosz Zbaraszczuk, Szef Krajowej Administracji Skarbowej, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów, który przypomniał o ograniczeniu patologii w obrocie nielegalnymi paliwami w Polsce oraz zapowiedział kontynuowanie działań kontrolnychWasyl Zwarycz, Ambasador Ukrainy w obszarze paliw, także w zakresie przestrzegania unijnych przepisów dotyczących sankcji na Rosję.
Dywersyfikacja źródeł zaopatrzenia
W ramach otwarcia Kongresu głos zabrał również Piotr Dziadzio, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, który powiedział, że bezpieczeństwo energetyczne i dywersyfikacja źródeł zaopatrzenia w ropę była od lat jednym z priorytetów rządu. Udział ropy naftowej z Rosji przerabianej w polskich rafineriach w 2015 r. wynosił 90 procent, w 2016 r. było to 80 procent, a w 2021 r. było to 61 procent.
W lutym br. udział rosyjskiej ropy spadł do ok 10 procent. Od 25 lutego Polska nie odbiera rosyjskiej ropy naftowej, jednak dzięki współpracy z Arabią Saudyjską, Norwegią, Wielką Brytanią, Stanami Zjednoczonymi i Nigerią dostawy ropy do rafinerii w Płocku i Gdańsku są zabezpieczone.
Kongresowe debaty
Sytuację na polskim rynku paliw i olejów smarowych przedstawili reprezentanci POPiHN. Następnie eksperci z Ośrodka Studiów Wschodnich przedstawili sytuację na międzynarodowych rynkach ropy i paliw oraz dokonali przeglądu sektorów naftowych w Rosji, Niemczech, Czechach, Słowacji, Węgrzech i Ukrainie.
Przedstawienie sytuacji rynkowej w regionie Europy Wschodniej i Centralnej było wprowadzeniem do debaty o bezpieczeństwie energetycznym Polski w dobie wojny w Ukrainie i transformacji energetycznej. Wzięli w niej udział:
• Miłosz Karpiński, ekspert ds. bezpieczeństwa energetycznego Międzynarodowej Agencji Energetycznej,
• Michał Kurtyka, ekspert Atlantic Council, szef COP24, były Minister Klimatu i Środowiska,
• Leszek Skiba, Prezes Pekao SA, były podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów,
• Przemysław Bryksa, Dyrektor Departamentu Ropy i Paliw Płynnych Ministerstwa Klimatu i Środowiska
• Iwona Wiśniewska, ekspertka z Zespołu Rosyjskiego Ośrodka Studiów Wschodnich,
• Leszek Wiwała, Prezes–Dyrektor Generalny POPiHN.
Główną osią w dyskusji były pytania o to, czego możemy się spodziewać w najbliższej przyszłości na rynku ropy i paliw płynnych oraz, co można zrobić, by poprawić poziom bezpieczeństwa energetycznego w Polsce. Podkreślano, że wojna w Ukrainie chwilowo wzmocniła znaczenie paliw kopalnych, spowolniła inwestycje w technologię niskoemisyjne oraz odciągnęła uwagę opinii publicznej od konieczności przeciwdziałania skutkom ocieplenia klimatu. Mimo wszystko na poziomie unijnym trwają prace nad przyjęciem Europejskiego Zielonego Ładu, który będzie miał kluczowe znaczenie dla przyszłości rynku paliw.
Odejść od spalania węgla
Podczas debaty rozmawiano także o dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia w energię, wyzwaniach logistycznych, reformie systemu obowiązkowych zapasów paliw, zmianach w monitorowaniu rynku oraz potrzebie zwiększania inwestycji w technologie niskoemisyjne. Pojawiały się pytania o sensowność dalszych inwestycji w infrastrukturę produkcyjną, przesyłową i magazynową paliw w Polsce. Omówiono również znaczenie kondycji sektora bankowego dla rozwoju gospodarczego oraz transformacji energetycznej, w tym finansowania badań w rozwoju technologii niskoemisyjnych.
Podsumowaniem debaty mogą służyć słowa Miłosza Karpińskiego z MAE – Rosja doprowadziła do pierwszego globalnego kryzysu energetycznego, który obejmuje wszystkie paliwa. Krótkofalowo doprowadziło to do wzrostu znaczenia paliw kopalnych, jednak już widać, że wojna w Ukrainie jeszcze bardziej pokazuje potrzebę odchodzenia od spalania węgla i węglowodorów. Proces transformacji energetycznej być może będzie przebiegał wolniej, ale nie ma wątpliwości, że musi się on dokonać.